In de afgelopen jaren heb ik veel routes door het prachtige Achterhoekse landschap gelopen en een aantal hiervan wil ik graag met jullie delen. Ik probeer de komende tijd iedere maand een route hieraan toe te voegen, uiteraard ook geschikt om te wandelen. Opmerkingen of aanvullingen hoor ik graag.
Vandaag de 36e route uit deze serie: Rheden Posbank (zwarte route). Een route door het landgoed Heuven, langs de schaapskooi en over de heideheuvels naar Paviljoen de Posbank. Met af en toe een flinke klim of daling. Op het hoogste punt word deze inspanning ruimschoots beloond. Geniet bij helder weer van het prachtige uitzicht op het Herikhuizerveld en het IJsseldal. Het startpunt is Bezoekerscentrum Veluwezoom. Ga er nu of na het lopen van de route even binnen! Bekijk de mooie expositie, de leuke winkel en de gezellige tekenhoek en neem een kijkje bij de VVV-post en de brasserie in dit fraaie boerderijencomplex. Bij mooi weer zit je heerlijk op het terras achter de brasserie. Je vindt er ook een picknickwei en speeltuin. Deze route is prima zonder kaart te lopen; je volgt de zwarte pijltjes vanaf het bezoekerscentrum.
Landgoed Heuven
De landerijen en de bossen hoorden bij het landgoed Heuven
dat eind vorige eeuw werd bewoond door de familie Wurfbain. Een welgestelde
Amsterdamse bankiersfamilie. Het landhuis zelf is in 1940 afgebroken, maar de
twee imposante lindes, waarmee eigenaren hun gebieden accentueerden, zijn nog
altijd te zien. Opvallend is de hoge ondergroei van adelaarsvarens die
mineraalrijke maar humusarme bodems verkiezen. De grond van het voetpad is
okergeel; hier is een lössbodem aanwezig. Ook het koetshuis uit 1861 met de
karakteristieke paardenhoofden aan de gevel dateert nog uit de tijd van de
Wurfbains. De vele exotische bomen en de rododendrons laten zien dat we met een
landgoed te maken hebben.
Noorse huisje
Het bruin gelakte houten huisje werd bewoond door
Catharina, de kleindochter van de heer Wurfbain. Het huisje is een traditionele
Noorse ‘stabur’. Haar vader had dit als een bouwpakket gekocht op de
tentoonstelling met toegepaste kunst (1903) in Arnhem bij het Musis Sacrum.
Catharina Wurfbain stond bekend als een ondernemende vrouw. Ongebruikelijk voor
haar tijd: ze maakte verre reizen, hield van de jacht, en reed op een Harley
Davidson, die ze op 18-jarige leeftijd van haar vader cadeau kreeg. In 1939
liet ze het grote landhuis Heuven afbreken. Het werd te kostbaar in onderhoud.
Na haar dood is ze begraven in de tuin van het Noorse huisje.
Schaapskooi
Links zie je in de hoek van de weide een schaapskooi met
rieten dak. Schapen waren vroeger een onmisbare schakel in het landbouwsysteem.
Schaapskooien waren eigenlijk primitieve mestfabriekjes. De schapen graasden
overdag op de heide maar ontlastten ’s nachts in de stal. Als er te veel mest
op de grond lag werd er een laag heideplaggen opgelegd. Op den duur ontstond er
een dikke laag potstalmest die over het bouwland kon worden verspreid. Voor de
bemesting van 100m2 akkergrond was een oppervlak van 1000m2 heidegrond nodig om
schapen te laten grazen. Dat is tien keer zoveel! Neem gerust een kijkje bij de
kooi. Het grootste deel van het jaar graast de kudde overdag op de hei. Op
woensdag en zondag kun je de schapen vaak ‘thuis’ bij de kooi aantreffen.Aan
het einde van de schapenweide ga je via het klaphek door het wildraster omlaag.
Het raster voorkomt dat de vele wilde zwijnen van de Veluwezoom bouwlanden
omwroeten. Edelherten en reeën, die hier ook voorkomen, kunnen gewoon over het
raster springen. Bij schemer of op een rustig tijdstip kun je onderweg oog in
oog komen te staan met groot wild. Anders ontdekt je misschien hun sporen?
Omgewroete aarde wijst op zwijnen die met de neus hun maaltijd verzamelen:
eikels, groene plantendelen, of insecten(larven). Als je het bos uitkomt zie je
de glooiende heide, die rijk is aan dieren en planten. In de broedtijd is
altijd wel het deuntje van de geelgors te horen of het schelle miauwen van de
buizerd. Wie geluk heeft, kan hier op warme zomeravonden de boomvalk op
libellen zien jagen. En op het wandelpad zijn altijd wel mestkevers bezig de
uitwerpselen van de grote grazers naar hun zelfgegraven voorraadkelders te
rollen. Ook de zonminnende zandhagedis en levendbarende hagedis kun je hier
zien of horen wegritselen.
Stuwwallen door ijstijd
De wandeling voert door een van de grootste aaneengesloten
natuurgebieden van Nederland (5000 ha.). Voor Nederlandse begrippen is er veel
reliëf. Dat komt door dit gebied is ‘vormgegeven’ tijdens de laatste twee
ijstijden uit het Pleistoceen. Ongeveer 200.000 jaar geleden schoof het
oprukkende ijspakket vanuit Scandinavië complete landmassa’s voor zich uit
waardoor stuwwallen ontstonden. Na het ijs kregen smeltwater en wind vrij spel.
Het landschap werd uitgesleten en raakte bedekt met zand. Daarbij is het
grofste zand terechtgekomen op de toppen en hellingen waar het het hardst waait.
In de luwten vielen juist de fijnste bodemdeeltjes, waardoor hier de vruchtbare
lössbodem kon ontstaan. Op deze bodem liggen vaak landbouwgronden.
Posbank
Het hoogste punt is bereikt. Je komt uit bij de Posbank:
een stenen bank die in 1918 is geplaatst, met een prachtig uitzicht. Je kijkt
hier kilometers ver over het Herikhuizerveld en het lager gelegen IJsseldal.
Vanaf hier kun je op heldere dagen Montferland zien liggen. Het monument is
opgericht ter ere van G.A. Pos die toen de ANWB leidde en vele Nederlanders de
schoonheid van hun eigen land liet ervaren. In de volksmond heet het omliggende
gebied sindsdien ook ’Posbank’. Aan de overkant van de weg vindt je het
bijzondere ontwerp van Paviljoen De Posbank. Het gebouw van architect
Mastenbroek is met duurzame materialen gebouwd: de dragende constructie van
boomstammen, blankhouten kozijnen en een plafond van houtsnippers. Het gras op
het dak en veel isolatie zorgen voor een laag energieverbruik. Bij de
exploitatie wordt ook aan duurzaamheid gedacht. Zo spoelt het toilet door met
regenwater.
Koepel de Kaap
Ooit hebben er diverse koepeltjes op de Veluwezoom gestaan.
Koepel de Kaap was rond 1900 een eenvoudige schuilplek: een rieten dakje dat
leunt op acht houten palen. Daar konden wandelaars uitkijken over de open heide
en het stuifzandgebied. De koepel heeft in de loop van de tijd diverse
gedaanteverwisselingen ondergaan. In de Tweede Wereldoorlog is de koepel
beschadigd geraakt. Vlakbij zou een Engels vliegtuig zijn neergestort, maar de
exacte plek is onbekend. Van oudsher is de Veluwezoom al een geliefde plek voor
dagjesmensen en natuurliefhebbers. In de jaren ’50 is het een populair
uitstapje met het gezin: gezellig picknicken op de heide.
Eindpunt
Je bent bijna aan het einde van de route. Geniet nog even
na bij een kopje koffie in Brasserie Veluwezoom of kijk nog even rond in het
Bezoekerscentrum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten