Wat doet kou met je lichaam?

Trainen in de kou heeft zo zijn charmes

Trainen in de kou heeft zo zijn charmes. De prikkelende kou tijdens het lopen op je wangen is niet altijd onplezierig. Maar het is wel goed om je te realiseren dat de kou een grote invloed heeft op het functioneren van onze spieren én op de prestatie. Lees wat er in je lichaam gebeurt tijdens kou en hoe je jezelf hier het beste tegen kunt wapenen. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Wat voor de een comfortabel voelt is voor de ander al snel te koud. Kou kan dan ook het beste worden omschreven als een situatie waarbij de lichaamstemperatuur (normaal gesproken gemiddeld 37 graden) daalt en de homeostase (balans in het lichaam) wordt verstoord. Wind, lage temperaturen en vochtige lucht dragen bij aan kou. Een daling van slechts 2 graden in lichaamstemperatuur kan al voor problemen zorgen. Bij 30 graden bestaat er een aanzienlijke kans op overlijden.

Het lichaam gebruikt een aantal mechanismen om te voorkomen dat de lichaamstemperatuur daalt onder koude omstandigheden. Een van deze mechanismen is vasoconstrictie, letterlijk bloedvatvernauwing. Hierdoor kan er minder bloed naar de ledematen stromen en blijft het warme bloed dicht bij het lichaam. Met als gevolg de bekende koude handen en voeten. Een tweede manier om een daling in lichaamstemperatuur tegen te gaan is rillen. Rillen is niets anders dan het onvrijwillig en snel samentrekken van spieren. Dit kost energie en levert warmte op, tot wel vijf keer de normale waarden.

Een andere reden waarom inspanning in de kou meer energie kost heeft te maken met je ademhaling. De verdamping van zweet op je lichaam zorgt voor afkoeling. Maar ook je ademhaling speelt hierbij een belangrijke rol. De lucht die je inademt bevat vocht. Vocht dat wordt verwarmd door je lichaam en weer wordt uitgeademd. De warmte die op die manier verloren gaat zorgt er ook voor dat je lichaam afkoelt. Als de lucht erg koud en erg droog is haal je meer en dieper adem dan bij warme, vochtige lucht. En dus verlies je meer warmte. In de bergen met koude en droge lucht kun je zo meer warmte verliezen via je ademhaling van door de verdamping van zweet.

Voordat een spier samentrekt en kracht kan leveren moet er een signaal van de hersenen, via de zenuwbanen naar de spier gaan. Bij kou werken deze signalen minder goed dan onder warmere signalen. Hierdoor is het signaal dat spieren opdracht geeft samen te trekken minder snel en minder effectief. Met als gevolg een vermindering van kracht en moeite met het uitvoeren van fijne motorische handelingen. Wel eens geprobeerd met koude vingers een slot te openen? Bij ouderen reageert het zenuwstelsel minder snel op kou- of warmte. Hierdoor blijft de maximale kracht onder koudere omstandigheden bij ouderen beter gehandhaafd.

Bij het leveren van maximale kracht zoals tijdens sprinten of sprinten moeten alle spiervezels gelijktijdig en volledig worden geactiveerd. Omdat juist deze snelle en volledige activatie gehinderd wordt door kou worden sprint- en springprestaties meer aangetast dan duurprestaties. Bij duurprestaties is er ook eerder sprake van een te hoge temperatuur die de prestatie belemmert. Zo laat een grootschalig onderzoek onder marathonlopers zien dat er snellere tijden worden gelopen bij een temperatuur van 5 graden. Bij temperaturen hoger dan 15 graden waren de meeste lopers aanzienlijk langzamer. De meeste sprinters functioneren pas goed bij temperaturen boven de 15 graden.

Dat roken een flink aantal nadelige effecten heeft op je gezondheid is niets nieuws. Maar wist je dat rokers ook meer problemen hebben in de kou? Waarschijnlijk heeft dit te maken met een slechtere conditie van de bloedvaten en dus minder mogelijkheid tot aanpassing in koude of warme omstandigheden. Ook alcohol heeft een negatieve invloed. Het remt de ril-reactie van het lichaam bij kou, verlaagt de lichaamstemperatuur en voorkomt dat je goed aan kunt voelen hoe koud je eigenlijk bent.

Dat je voldoende moet drinken en het risico loopt op dehydratie in warme omstandigheden is algemeen bekend. Maar ook als het koud is moet je zorgen dat je voldoende vocht binnenkrijgt. Koude lucht is namelijk bij uitstek droge lucht. Koude lucht kan namelijk weinig vocht vasthouden. Dit kan ervoor zorgen dat je bij inspanning in de kou makkelijker vocht verliest (het zweet op je lichaam verdampt snel) én meer risico loopt op dehydratie. Bovendien zorgt kou ervoor dat je minder gevoelig bent voor dorstsignalen van het lichaam. (bron)

Miriam van Reijen