Route 48: Zwillbrocker Venn en de Leemputten

In de afgelopen jaren heb ik veel routes door het prachtige Achterhoekse landschap gelopen en een aantal hiervan wil ik graag met jullie delen. Ik probeer de komende tijd iedere maand een route hieraan toe te voegen, uiteraard ook geschikt om te wandelen. Opmerkingen of aanvullingen hoor ik graag.

Vandaag de 48e route uit deze serie: Zwillbrocker Venn en Leemputten: Deze tocht op de rand van Nederland (achter Groenlo) combineert een rondje Zwillbrocker Venn met het natuurpark De Leemputten en een gedeelte door het meer open Achterhoekse boerenland. In Zwillbrock kunnen we nog de fraaie barokkerk en het informatiecentrum Biologische Station Zwillbrock bezoeken. Het Zwillbrocker Venn is ontstaan nadat hier turf is gestoken. Het natuurgebied bestaat uit bos, hei en moeras. Het Venn herbergt de grootste kokmeeuwenkolonie van Duitsland. Het is ook de meest noordelijk gelegen broedplaats voor een kolonie van ongeveer veertig flamingo's. Aan de andere kant van de grens lopen we door het waterrijke natuurpark De Leemputten. Een overblijfsel van de steenfabriek die in 1892 in Groenlo werd gevestigd. De fabriek gebruikte de leem voor het maken van dakpannen en later stenen. In 1975 stopte de steenfabriek met zijn activiteiten. De Leemputten hebben zich ontwikkeld tot een uniek gebied met diverse soorten planten en vogels.

Route 48: Een route door het Zwillbrocker Venn en de Leemputten
Afstand: 11,2 kilometer
Start: Hotel-Restaurant Kloppendiek Zwillbrock 8 - D-48691 Vreden (net over de grens bij Groenlo)
Bewegwijzerd: Nee
Afkortingen: LA Linksaf, RA rechtsaf, RD rechtdoor
Foto's van de route: fotoalbum
GPX bestand van de route
Laatst aangepast: 16 april 2018
Klik hier voor alle wandel- en hardlooproutes in de omgeving van Aalten

01.Vanaf de parkeerplaats loop je over het kerkpad, in de richting van de grijze voordeuren van de kerk

02.Op een klinkerpad net voor de kerk LA, direct weer RA over een klinkerpad parallel aan de asfaltweg
03.Het klinkerpad gaat over in een fietspad, aan de overkant van de weg ligt het informatiecentrum Biologische Station Zwillbrock
04.Je neemt de eerste onverharde weg RA met aan weerszijden hoge eikenbomen
*Dit processiepad werd aangelegd ten tijde van de bouw van het minorietenklosster aan het begin van de 18e eeuw. Het gebruik van dit pad was destijds met name voorbehouden aan de klossterlingen, die wensten dat het pad uitsluitend voor religieuze doeleinden werd gebruikt.De boeren die gerechtigd waren het Zwillbrocker Venn te exploiteren, legden daarom tien meter verderop een parallel aan het processiepad verlopende openbare weg aan, waarover zij het veen konden bereiken. Na de sluiting van het klooster in 1811 gingen de kerkelijke landerijen over in privé eigendom.
05.Aan het eind bij een groot houten kruis LA en direct weer meebuigen naar rechts 06.Asfaltweggetje oversteken en RD, je passeert een metalen slagboom en op een driesprong direct daarna ga je LA 
07.Dit pad komt uit bij een kiosk en een vogelkijkhut, hier buig je met het pad mee naar links
*Ongeveer half maart komen de luidruchtige kokmeeuwen aan in het Zwillbrocker Venn om hier te broeden. In dezelfde tijd keren ook de flamingo's terug uit hun winterverblijven aan het IJsselmeer en in het Rijndeltagebied. Meer dan 50 dieren zijn hier in sommige jaren geteld, waarbij de Zuid-Amerikaanse Chileense flamingo de grootste groep vormt. Op de tweede plaats komt de gewone flamingo. Vanaf midden juli nadat de jongen kunnen vliegen neemt het aantal kokmeeuwen snel af. De flamingo's daarentegen zijn als het broeden succesvol is verlopen tot in september waar te nemen.
08.Je komt voor een metalen slagboom uit op een splitsing met aan je rechterhand een schuilhut, hier ga je RA 
09.Op een driesprong LA (rechtdoor alleen voor kijkhut)
10.Even voor een metalen slagboom bij een boerderij ga je RA en vervolgt een onverhard pad, je passeert een schuilhut aan je rechterhand
11.Daarna ga je op een splitsing bij picknickbanken RA, hier loop je over een pad op de grens
*De grens in het Zwillbrocker Venn is sinds 1326 niet meer veranderd. In de loop van de tijd werd de grens door middel van grensstenen gemarkeerd. Grenssteen 800A dateert uit 1766 en draagt aan de ene zijde het wapen van het vorstelijk bisdom Münster, terwijl aan de andere kant het wapen van het vorstendom Gelderland te vinden is.
12.Na grenspaal 802 aan je rechterhand hou je bij een bankje en een informatiepaneeltje rechts aan
*Tegenwoordig kunnen we als vanzelfsprekend de groene grens in het Zwillbrocker Venn oversteken. Officieel moet de passant nog wel een paspoort bij zich hebben, maar gecontroleerd wordt er al jaren niet meer. Het is echter nog niet zo lang geleden dat de grens een barrière vormde die alleen bij officiële grensovergangen gepasseerd kon worden. In de tijd dat de prijzen van bijvoorbeeld levensmiddelen tussen beide kanten van de grens sterk verschilden, kende de smokkel een enorme bloei. Geen wonder: het veen, dat vroeger alleen via smalle paadjes te betreden was, vormde een regelrechte uitnodiging voor elke rechtgeaarde smokkelaar. Wat zal deze boer uit Nederland allemaal bij zich hebben? Jenever, boter en koffie of misschien ook wel haring en sigaretten. Laat hij maar oppassen, want langs het veenpad hebben de commiezen van de douane zich al vaak verstopt!
13.Op een kruising bij een wegwijzer schuin rechtdoor richting Haak en Hoek, bij een bankje pad met een bocht naar links vervolgen
14.Bij de asfaltweg oversteken en rechtdoor de onverharde Tichelovenweg inlopen, aan je linkerhand passeer je café-restaurant Haak en Hoek
15.Bij een informatiepaneel over De Leemputten en een wegwijzer ga je RA door een voetgangerssluis, op driesprong direct daarna RD
*De klei in de Leemputten is miocene klei en is ongeveer 20 miljoen jaar geleden ontstaan. In het verre verleden is hier ooit een zeemilieu geweest. Dit blijkt onder andere uit de honderden walvisbotten en haaientanden die in de loop der jaren bij het afgraven in de leem werden gevonden.
*In januari 1975 kwam een einde aan het 'stenen tijdperk', omdat de steenfabrieken in Groenlo door een landelijke sanering in de baksteen industrie stopte met de activiteiten. Naast de miljoenen stenen en de vele daarvan gebouwde huizen en gebouwen, liet de steenfabriek de Leemputten na. Dit 30 hectare grote terrein heeft zich dankzij de industriële activiteiten ontwikkeld tot een uniek gebied, dat vanaf 1978 opengesteld werd voor het publiek onder de naam Natuurpark De Leemputten. Het vormt een belangrijke trekpleister voor het toerisme in de Achterhoek.
16.Je loopt over een smal paadje tussen twee plassen, even verder hou je links aan langs de linkerplas
17.Over een trappetje van houten balken omhoog, je komt uit op een brede zandweg met fietspad, hier ga je LA 
18.Nu neem het eerste pad RA, je passeert een bordje 'Achterhoek Leemputten' van Staatsbosbeheer en loopt even later verder over een vlonderpad
*Het natuurpad loopt door het natte weiland. Om het grasland niet teveel te beschadigen is er gekozen voor een vlonderpad. Dit soort houten paden wordt vaak gezien in veengebieden. Dit vlonderpad is in één dag aangelegd. Een compagnie militairen van het nabij gelegen kamp Holterhoek en medewerkers van het Biologisch Station Zwillbrock hebben hiervoor tijdens hun jaarlijks gezamenlijke werkdag in de natuur gezorgd.
19.Aan het eind ga je weer een trappetje op, je komt uit op een brede zandweg, sla hier LA
20.Asfaltweggetje oversteken en de halfverharde Prof. Casimirweg vervolgen, aan het eind RA naar de asfaltweg
21.Bij de asfaltweg LA, je neemt nu het eerste onverharde pad naar rechts
22.Dat komt uit voor boerderijnummer 2 op een andere onverharde weg, hier ga je RA
23.Je komt uit op een driesprong voor een boerderij en je gaat met de bocht mee naar links, nu een asfaltweggetje
24.Aan het eind RA, Boksveenweg, je komt uit bij een voorrangsweg
25.Oversteken en schuin rechts, de onverharde Kantoordijk in, je passeert aan je linkerhand een bankje
26.Op driesprong met Drostlerweg RD de onverharde weg vervolgen
27.Bij asfaltweg schuin oversteken en tussen twee houten hekken door een smal asfaltweggetje tussen hoge eikenbomen volgen
28.Je passeert aan je rechterhand café-restaurant Grenszicht, op kruising RD naar de voorrangsweg
29.Ga hier LA langs de huizen met de huisnummers 5, 3 en 1
30.Daarna hou je bij het fietspad rechts aan, een onverhard paadje tussen knotwilgen richting Zwillbrocker Venn en Kirche
31.Het paadje buigt achter de Kloppendiek langs, je houdt aan langs de beukenhaag en passeert aan je rechterhand een stenen huisje
32.Dan kom je weer uit op de parkeerplaats bij de Kloppendiek.