Waarom je longen pijn kunnen doen bij kou

Een sportarts legt uit waar het brandende gevoel vandaan komt

Afgelopen week waren de nachten weer behoorlijk fris en bleef het kwik meestal net boven nul graden. Natuurlijk blijf je gewoon trainen, want temperaturen kunnen je niet zo veel schelen. Toch geeft elke ademhaling een brandend gevoel in je longen. Je stopt en vraagt je af: waarom doet die koude lucht soms pijn? Dit is de uitleg die dokter aan zijn patiënten geeft.

De longen zijn geweldige organen. Ze verwarmen de ingeademde lucht tot op lichaamstemperatuur en maken de lucht bovendien vochtiger. Het tere longweefsel wordt daarbij niet beschadigd. Stel je een grote boom voor, waarvan de stam zich in twee hoofdtakken opdeelt. Die takken splitsen zich op hun beurt in dunnere takjes en dat gaat door tot de twijgjes waaruit de bladeren ontkiemen. Zie je dat voor je? Draai dat beeld dan ondersteboven, en verklein het tot hij in je borstholte past. De stam, dat is de luchtpijp; de zijtakken de bronchiën en de blaadjes zijn de alveoli, oftewel de longblaasjes.

Die opwarming en bevochtiging van de lucht waarover ik sprak gebeurt snel. Het begint al in de mond- en neusholte waar de ingeademde lucht al gauw de lichaamstemperatuur bereikt en de luchtvochtigheid op 100 procent komt. Dat is dus ruim voordat de lucht dieper in de ademhalingsboom komt. In de longblaasjes, die in direct contact met de bloedvaten staan, vindt de gasuitwisseling plaats. Zuurstof wordt door het bloed opgenomen, koolstofdioxide wordt afgestaan. De ingeademde lucht heeft een verkoelend effect, terwijl uitgaande lucht wat warmte toevoegt aan het longweefsel.

Droge lucht veroorzaakt een branderig gevoel

Koude lucht is ook droge lucht. Het brandende gevoel dat je voelt bij het ademen in de kou wordt waarschijnlijk veroorzaakt als de inkomende koude en droge lucht mengt met de warme vochtige lucht. Bij de meeste mensen verdwijnt dit gevoel na enkele ademhalingen. Het verschijnsel staat niet bekend als schadelijk voor een gezonde long. Dat is anders bij iemand met astma. Dan kan het een bronchospasme-aanval veroorzaken. Maar het is zeker niet zo dat het longweefsel in koude lucht zal bevriezen. Daar hoef je geen angst voor te hebben. Het uitgebreide netwerk van de bloedvaten in het longweefsel voorkomt dat dit gebeurt.

Voor zover we nu weten kunnen de longen extreem koude temperaturen aan zonder beschadigd te raken. Voor duursporters uit Scandinavië en Noord-Amerika is een temperatuur van min 40 graden Celsius geen ongewone temperatuur, en het weerhoudt ze er niet van om buiten te schaatsen, skiën, langlaufen of hardlopen. Het lijkt erop dat Moeder Natuur een slim koudebestendig ademhalingssysteem heeft ontworpen dat heel goed bestand is tegen barre winterse omstandigheden.

Tips tegen pijnlijke longen

Als je desondanks toch last hebt van de koude lucht tijdens de training, dan zijn er een paar trucs die kunnen helpen. Je kunt een sjaal of buff dragen om de lucht ‘voor te verwarmen’ voordat je hem inademt. Zelf gebruik ik een sjaal om mijn gezicht in zeer koude omstandigheden warm te houden en bevriezing op mijn wangen te voorkomen. Je kunt dus onder koude omstandigheden prima buiten blijven trainen zonder bang te zijn dat je longen beschadigen. Het brandende gevoel zal snel verdwijnen. (bron)