‘Marathonkomeet’ Kelvin Kiptum (1999-2024) wilde atletiekgeschiedenis schrijven

Kelvin Kiptum eind 2023 bij zijn presentatie als deelnemer aan de marathon van Rotterdam

In november liep Kelvin Kiptum over de Coolsingel om het parcours van de Rotterdamse marathon te verkennen. Daar wilde hij zijn wereldrecord aanscherpen en zelfs in minder dan twee uur finishen. Zondag kwam het Keniaanse wonderkind om het leven bij een auto-ongeluk.

Weinigen hadden al van Kelvin Kiptum gehoord, maar opeens was hij daar, vorig jaar oktober, tijdens de marathon van Chicago. Na exact 2 uur en 35 seconden kwam Kiptum als eerste over de finishlijn. Met schijnbaar groot gemak verbrijzelde de slanke langeafstandloper (1,78 meter, 59 kilogram) het wereldrecord dat sinds 2018 in handen was van zijn landgenoot Eliud Kipchoge.

Kenners voorspelden na de formidabele race in Chicago dat Kiptum de eerste atleet zou worden die de 42,192 meter in minder dan twee uur zou lopen. De 24-jarige hardloper had dat idee ook. Hij dichtte zichzelf kans toe dat in Rotterdam te doen, als hij daar op 14 april van dit jaar zou aantreden.

Die droom spatte uiteen toen Kiptum zondag bij Kaptagat, een in de atletiekwereld beroemd gehucht in het zuidwesten van Kenia, met zijn auto van de weg raakte en tegen een boom reed. Kiptum was op slag dood, net als zijn Rwandese coach Gervais Hakizimana (37). Een derde inzittende, Sharon Chepkurui Kosgei (24), werd naar het ziekenhuis overgebracht maar kon na behandeling weer naar huis. Over de oorzaak van het ongeluk is nog niets bekend.

Omgekomen in kraamkamer van hardlopers

Er kan geen twijfel zijn over wat Kiptum deed op de plek waar hij het leven liet. Kaptagat is de kraamkamer van Keniaanse hardlopers. De heuvels reiken er tot 2.800 meter, zeer geschikt voor hoogtetrainingen. De zachte ondergrond maakt het dorp ideaal trainingsterrein voor veel hardlopers, zowel afkomstig uit Kenia als uit andere landen.

Kiptum kwam op 2 december 1999 ter wereld in Chepsamo, een dorp hemelsbreed zo’n 12 kilometer ten oosten van Kaptagat. Het ligt op de route van veel hardlopers die in de omgeving oefenen. Zo ook op die van Gervais Hakizimana, de Rwandese recordhouder op de 3.000 meter hordelopen, die op een dag een schriele knaap met zijn groep zag meelopen.

‘Hij was klein toen we heuvelklimsessies deden in het bos vlak bij zijn huis, maar hij volgde ons op blote voeten nadat hij de geiten en schapen had verzorgd’, vertelde Hakizimana vorig jaar aan het Franse persbureau AFP.

Hardloopgrootheid in wording

Dat was begin 2013, en Kiptum was nog niet echt begonnen met hardlopen. In de herfst van dat jaar zou hij zijn eerste echte wedstrijd lopen, de halve marathon van Eldoret, op ruim een half uur rijden van zijn geboortegrond. Hij kwam als twaalfde over de eindstreep. Een jaar later werd hij tiende. In 2018 zette hij de lokale halve marathon op zijn naam. De schriele geitenhoeder, die op 15-jarige leeftijd al vader was geworden, bleek een natuurtalent.

Niet veel later, bij Kiptums internationale debuut, ving de atletiekwereld buiten Kenia voor het eerst een glimp op van een hardloopgrootheid in wording. Bij de halve marathon van Lissabon in 2019 eindigde hij in 59 minuten en 54 seconden, goed voor een vijfde plaats. Hij zou dat jaar in Europa nog zes races lopen, zonder iets te winnen. Maar in november van dat jaar was hij Eldoret hij de snelste bij de Kass Half Marathon.

Vanaf 2020 begon Kiptum te oefenen voor de marathon, met Hakizimana als zijn coach. ‘In Chepkorio wonen we samen. Hij huurt een kamer voor mij. Het is heel dicht bij zijn huis, maar het is beter dat hij daar niet te veel is. Hij moet zich concentreren. Daar is er familie, zijn er kinderen. Je moet jezelf afsluiten’, vertelde Hakizimana.

‘Negatieve split’ werd Kiptums handelsmerk

Kiptum liep als een bezetene en legde in sommige weken het zevenvoudige van een marathon af. Die honderden kilometers wierpen al snel hun vruchten af. Kiptum deed in 2022 mee aan de marathon van Valencia, zijn eerste officiële, en finishte in 2 uur, 1 minuut en 53 seconden. Als derde man in de geschiedenis bleef hij onder de 2 uur en 2 minuten. Daardoor ging hij de boeken in als de ‘marathonkomeet’.

Dat hij een jaar later in Chicago het wereldrecord aan gort liep, leek niet meer dan een logisch vervolg. Kiptum liep er driekwart van de wedstrijd op een tempo van ongeveer 29 minuten per 10 kilometer, oftewel 20,7 kilometer per uur. Na 30 kilometer schroefde hij zijn snelheid op naar 21,4 kilometer per uur. Zo’n negative split – harder lopen in het tweede deel van een race waarin de anderen noodgedwongen gas terugnemen – was Kiptums handelsmerk.

Voor Kiptum lagen nog grotere prestaties in het verschiet. ‘Kenia heeft een bijzonder juweel verloren’, schreef de Keniaanse minister van Sportzaken op de berichtendienst X. Niet alleen Kenia, voegde de Britse sporter en voorzitter van World Athletics Sebastian Coe daaraan toe: ‘Een ongelooflijke atleet die een ongelooflijke erfenis nalaat. We zullen hem enorm missen.’ Kiptum laat een vrouw en twee kinderen achter. (bron)