 |
| Sportdranken zijn vaak zeer zuur en dus schadelijk voor het tandglazuur |
Sportdranken
zijn in oorsprong ontwikkeld om het verlies aan vocht, elektrolyten en
koolhydraten bij sporters aan te vullen. Tegenwoordig zijn ze een heel normaal
verschijnsel geworden, niet alleen in de topsport maar ook in de breedtesport.
Ze worden overigens ook vaak gebruikt door mensen die niet of nauwelijks actief
zijn.
Het
vochtverlies dat optreedt tijdens intensieve of langdurige sportbeoefening
aanvullen door te drinken, is niet eenvoudig. Aan sportdranken zijn stoffen
toegevoegd om de absorptie te versnellen. Ze zijn uiterst nuttig voor sporters
om een goede vochtbalans te behouden; ze hebben echter een belangrijk nadeel:
erosie van het tandglazuur.
Tandglazuur
is het hardste materiaal in het lichaam, maar wanneer het frequent blootgesteld
wordt aan zure voedingsmiddelen, smelt het langzaam weg. In een pril
beginstadium is hiervan nauwelijks iets te merken. Het glazuur wordt wel glad
en glanzend, maar omdat deze aantasting heel het tandoppervlak omvat, merken de
meeste mensen dit niet eens op. De erosie van het tandglazuur verloopt immers
pijnloos tot vrij laat in het vernietigingsproces. Er is dan ook een groot
verschil in de erosie door zuur en de aantasting door tandbederf (cariës) met
duidelijk herkenbare gaatjes. Na verloop van tijd wordt het glazuur zo dun dat
de gele kleur van het onderliggende tandbeen begint door te kleuren.
Uiteindelijk ontstaat er duidelijk zichtbare schade op de plaatsen waar het
glazuur volledig verdwenen is. Een specifiek en goed herkenbaar teken dat op
erosie kan wijzen, zijn tandvullingen die langzaam steeds meer boven het
tandoppervlak gaan uitsteken. Dit kan de indruk weken dat de tandvullingen
groter worden, terwijl net de glazuurlaag rondom weggeërodeerd wordt.
Snelle
erosie
Tandglazuur
is op zijn dikste punt zo’n 2,5 millimeter dik, maar ondanks zijn kwaliteiten
blijft het kwetsbaar. Een recent onderzoek berekende dat de blootstelling aan
zure sportdrank in vergelijking met water of een neutrale drank de erosie van
tandglazuur 3 maal kon versnellen. Dit sluit aan bij vroeger onderzoek dat een
erosieversnelling van 7 tot 20 had opgetekend. Er zijn echter grote
persoonlijke verschillen die afhangen va het poetsgedrag, het gebruik van
neutraliserende voeding (bv. kaas of noten), de speekselvloed, de kwaliteit van
het speeksel, enz.
Gemiddeld
duurt het tussen 3 en 10 jaar vooraleer de glazuurlaag volledig geërodeerd is
door overdreven blootstelling aan zuren. Een aangetaste glazuurlaag vormt een
aanzienlijke bedreiging voor de toekomstige gezondheid van het gebit. De tand
wordt er aanzienlijk én blijvend door verzwakt en het risico op cariës neemt
sterk toe. De schade zou in principe hersteld kunnen worden door een
beschermende kunststoflaag over het resterende glazuur te leggen, maar deze
behandeling houdt zoveel nadelen in dat ze niet aangeraden wordt. Dit betekent
dat de schade definitief is.
Neutralisatie
Normaal
prikkelt zure voeding of zure drank de speekselvloed en worden de zuren vrij
snel geneutraliseerd, al kan de blootstelling aan het zuur tot 2 minuten duren.
Atleten die zeer frequent kleine slokken drinken en de drank nog even in de
mond rondspoelen, kunnen hun blootstelling aan de zuren zo aanzienlijk
verlengen. Bij uitdroging of bij atleten met een droge mond en weinig speeksel
kan het echter tot 30 minuten duren vooraleer de zuren geneutraliseerd zijn en
de toestand in de mond weer normaal is. Het risico op glazuurerosie neemt in
zulke omstandigheden sterk toe. Sportdranken zijn sterk aangezuurd: ze bevatten
zelfs tot 300 g citroenzuur per liter. Erosie treedt op als de pH of
zuurtegraad lager is dan 5,5.
Er zijn drie
verklaringen voor het feit dat sporters een groter risico lopen op erosie van
het tandglazuur:
Er zijn drie
verklaringen voor het feit dat sporters een groter risico lopen op erosie van
het tandglazuur:
-uitdroging,
met als gevolg minder speekselvloed;
-zeer
frequent kleine slokken drinken, waardoor het milieu in de mond langer zuur
blijft;
-gebruik van
dranken met een lage pH, zoals sportdrank of fruitsap.
Sporters die
tijdens langdurige sportbeoefening regelmatig sportdrank met kleine slokjes
drinken, hebben een verhoogd risico op tanderosie.
Zure dranken
Zuren lijken
geen invloed te hebben op de sportprestatie. Ze maken de sportdrank vooral
frisser en fruitiger zodat hij aangenamer wordt om drinken. De zuurheid van
sportdranken valt echter niet op omdat ze tegelijk ook veel suiker bevatten.
Vaak wordt citroenzuur of andere organische zuren toegevoegd aan een sportdrank
om de smaak te verbeteren. Deze organische bestanddelen voorkomen ook dat
microbiologische organismen zich ontwikkelen in de drank en daardoor blijft de
drank ook langer houdbaar. Vanuit een fysiologisch standpunt is er geen enkel
voordeel van een grotere hoeveelheid zuur in de drank. Bovendien is een hoge
zuurgraad ook voor het gebit niet aan te raden. Het lijkt erop dat hoe minder
zuur de drank is, hoe sneller de maaglediging en dus de aanvoer van
koolhydraten en water.
Het
toevoegen van calcium zou het risico op erosie ook verminderen, maar dit zou de
smaak negatief beïnvloeden. Bij dranken
is niet alleen de zuurheid belangrijk voor de bedreiging van het glazuur, maar
ook het gemak waarmee ze geneutraliseerd kunnen worden.
Preventie
De beste
dorstlesser is water. Voor de meeste sporten geldt dat wanneer je niet langer
dan een uur traint, het drinken van water volstaat om het vochtverlies aan te
vullen. Tijdens langdurig sporten kan de extra aanvoer van koolhydraten door
sportdranken je energieniveau op peil houden. Voor atleten die veel sportdrank
verbruiken, is een bezoek aan de tandarts een absolute aanrader ter controle
van mogelijke schade.
Preventieve
maatregelen zijn:
Drink liever
enkele malen een grote slok dan vele kleine slokjes. Slik de sportdrank
onmiddellijk door. Hou hem niet in de mond. Spoel de
mond steeds na met water. Dus neem 1 bidon met sportdrank mee op de fiets en 1
bidon met water.
Geef de
voorkeur aan sportdranken met de hoogste pH (liefst meer dan 5,5). Dit is niet
eenvoudig: de pH staat meestal niet op de verpakking vermeld. Kauwgom
stimuleert de speekselvloed en zo de bescherming tegen zuur. Kies in elk geval
voor suikervrije kauwgom.
Wacht na het
drinken van sportdrank minstens 1 uur alvorens de tanden te poetsen en gebruik
een zachte tandenborstel. Bezoek minstens halfjaarlijks je tandarts. (bron)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten