Biertje? Dit zijn de voor- en nadelen van alcohol

Een alcoholische consumptie af en toe is zelfs goed

Wie net een zware wedstrijd achter de rug heeft, zeker op een warme dag, verdient een biertje. Deelnemers toosten op hun overwinning of persoonlijk record, of likken hun wonden en spoelen de wedstrijd met enkele biertjes weg. Waarom ook niet? Waarin schuilt het kwaad? Een alcoholische consumptie af en toe is zelfs goed. Wij zetten de voor- en nadelen van alcohol op een rijtje.

We beginnen met enkele mogelijke voordelen van alcohol:

Minder hart- en vaatziekten?

Door de geschiedenis heen werd alcohol gezien als een wonderdrankje dat ook in medische kringen werd gebruikt. In het Keltisch (uisce beatha) betekent whisky niet voor niets levenswater. De positieve verhalen over alcohol van de laatste tijd zijn ontstaan nadat men ontdekte dat mensen uit het Middellandse-Zeegebied minder hart- en vaatziekten hebben. En dat ondanks een vetrijker dieet dan bijvoorbeeld het Amerikaanse. En, merkten de wetenschappers op, de mediterrane mensen drinken bij hun maaltijden altijd wijn en meestal rode (er is nauwelijks onderzoek gedaan naar witte wijn). Kanttekening: De Gezondheidsraad geeft wel het advies om niet uit gezondheidsredenen alcohol te gaan drinken. Wel af en toe een glaasje? Neem dan maximaal 1 glas alcohol per dag.

Langer leven?

Sindsdien is uit studies gebleken dat matig drinken de kans verkleint om een hartaanval te krijgen die wordt veroorzaakt door verstopte aders. Het is gebleken dat alcohol het gehalte aan HDL ('gunstig' cholesterol) in het bloed doet verhogen en de hoeveelheid LDL ('ongunstig' cholesterol) doet verlagen. LDL verstopt de aderen, terwijl HDL juist LDL uit het bloed wegneemt en naar de lever brengt, waar het kan worden afgebroken. Deze gegevens, gecombineerd met verschillen in levensstijl en een verminderde kans op hart- en vaatziekten onder matige drinkers, resulteert in een twintig procent lagere kans op een vroegtijdige dood in vergelijking met niet-drinkers.

Betere mentale scherpte

Een andere, niet onbelangrijke bijzaak schijnt te zijn dat matige drinkers met het verstrijken der jaren een betere mentale scherpte behouden ten opzichte van niet-drinkers. In een recent verschenen studie is twintig jaar lang naar de drankgewoontes van vierduizend tweelingen gekeken. Het onderzoek toonde aan dat degenen die dagelijks één à twee glazen alcohol dronken over betere verstandelijke vaardigheden beschikten dan zij die zich van alcohol onthielden. De theorie hierachter heeft weer te maken met het cholesterolniveau in bloed. Alcohol 'verschoont' de bloedvaten zodat ook de hersenen beter doorbloed worden en men helderder kan denken.

Antioxidanten

Wetenschappers ontdekten dat het de antioxidanten zijn, in wijn en andere alcoholhoudende dranken (onbekend is of in bier ook antioxidanten zitten), die bescherming bieden tegen hart- en vaatziekten. De antioxidanten (flavonoïden) komen uit de druivenschil. De theorie van het effect van antioxidanten luidt als volgt: wanneer LDL-cholesterol in het bloed circuleert, gaat het een verbinding aan met zuurstof. Deze oxidatie leidt tot beschadiging van bloedvaten (te vergelijken met roestvorming) en uiteindelijk zullen die verstoppen.

Antioxidanten voorkomen de oxidatie van LDL, waardoor de vaten niet beschadigd worden. Onderzoek aan de universiteit van Californië ondersteunt deze theorie. Bij een studie aldaar bleek dat twee tot drie uur na het drinken van twee glazen rode wijn het niveau van flavonoïden in het bloed op een hoogtepunt kwam. Het is waarschijnlijk dat het hogere niveau meer bescherming biedt tegen de oxidatie van LDL-cholesterol. 

Keerzijde

Matig drinken impliceert dus een eventueel langere levensduur, maar ga nooit voorbij aan de schadelijke effecten van alcohol. Het lichaam betaalt een hoge tol wanneer je regelmatig drinkt en te véél drinken is zeer schadelijk. Het lichaam reageert zeer sterk op alcohol, omdat het ingrijpt op de stofwisseling van veel organen. Alcohol heeft invloed op veel belangrijke lichaamsfuncties, zoals opname, transport en verbruik of opslag van bijna iedere voedingsstof. Wanneer men drinkt, wordt ongeveer een vijfde van de alcohol snel door de maag geabsorbeerd. Het overige wordt opgenomen in het bloed. Een gedeelte van de alcohol in de maag wordt meteen verteerd en komt nooit in het bloed terecht.

Vrouwen eerder dronken

Vrouwen bezitten overigens minder van een soort enzymen die juist voor die vertering zorgen. Dat is één van de redenen waardoor zij eerder dan mannen de effecten van alcohol voelen. Een tweede oorzaak is het feit dat vrouwen in hun lichaam een minder hoog percentage vocht ten opzichte van het vetpercentage hebben. Als gevolg daarvan neemt de concentratie alcohol in het bloed van een vrouw sneller toe.

Vet opeenhoping

Eenmaal in de bloedbaan wordt alcohol getransporteerd naar de lever en daar afgebroken in een tempo van ongeveer tien gram per uur. Terwijl je drinkt, is de lever druk bezig met het ontgiften van de alcohol, waardoor andere vitale functies van de lever stilliggen. Eén van die functies is de verwerking van vet, dat daarna naar spier- en vetcellen wordt getransporteerd. Alcohol vertraagt dit proces en als gevolg daarvan hopen kleine vetdruppeltjes zich in de lever op. Pas wanneer de alcohol de lever heeft verlaten, kan deze de vetten verwerken. Maar wanneer men veel en regelmatig drinkt, hoopt het vet zich dusdanig op dat er leverstoornissen of zelfs leverziekten kunnen ontstaan.

Glycogeen voor hardlopers

Nog een functie van de lever is de opslag van glycogeen (koolhydraten), die het lichaam nodig heeft als energiebron. Als de lever alcohol moet verwerken, verstoort het de verbranding van koolhydraten, waardoor het bloedsuikerniveau daalt. Een avondje doorzakken veroorzaakt zodoende een slap en hongerig gevoel, zodat er de volgende ochtend van een training nauwelijks sprake kan zijn.

Vergeet voorts niet dat alcohol het urineren bevordert. Alcohol bespoedigt vochtverlies van het lichaam, waardoor er kans op uitdroging ontstaat. Dit verklaart ook de kater: de hersenen die normaal veel vocht bevatten, krimpen enigszins door uitdroging na drankgebruik. En dat veroorzaakt de hoofdpijn. De aloude truc: drink ter compensatie evenveel water en de volgende ochtend valt de hoofdpijn mee. Met het genoemde verlies van vocht worden ook verschillende vitamines en mineralen, waaronder zink, aan het lichaam onttrokken. Zink is zeer belangrijk voor het immuunsysteem.

Groter risico voor lopers

Zoals elke loper weet, heeft uitdroging direct invloed op de prestatie en kan voorts een ernstig probleem worden wanneer er te veel vocht wordt verloren. Zeker in combinatie met vochtverlies door zweten. Met andere woorden: drinken na de wedstrijd betekent dat de concentratie alcohol in het bloed enorm stijgt. Daardoor droogt de loper nog meer uit en wordt met een geringe hoeveelheid alcohol reeds snel dronken.

Bier voor de koolhydraten?

Het fabeltje dat bier na een wedstrijd een goede bron is voor het aanvullen van de benodigde koolhydraten, moet hier worden ontzenuwd. Een pilsje van 0,2 liter bevat slechts 8 gram koolhydraten. Reken maar uit hoeveel glazen dat zijn, als men ervan uitgaat dat je ongeveer 125 gram koolhydraten nodig hebt in de eerste uren na een zware inspanning.

Conclusie?

Wat te doen met bovenstaande kennis? Om te beginnen moet worden gesteld dat een vrij matig gebruik van alcohol niet voor iedereen goed is. Voor velen wegen de eventuele voordelen niet op tegen de nadelen. Denk bijvoorbeeld aan de vele duizenden die jaarlijks vroegtijdig sterven door drankmisbruik. Verder zijn er risicogroepen die ook van de alcohol moeten afblijven, zoals zwangere vrouwen en zij die zwanger willen worden of mensen die antidepressiva gebruiken (het gebruik van medicijnen in combinatie met alcohol kan de effecten van beide middelen versterken).

Geniet, maar drink met mate

De sleutel voor anderen is een matig drankgebruik en dat wil zeggen dagelijks één à twee drankjes voor mannen en één drankje voor vrouwen. Een standaard drankje is een glas bier of wijn, of een borrelglaasje sterke drank. Houd altijd in gedachten dat het lichaam na elke consumptie ruim een uur nodig heeft om de alcohol te verwerken.

Alcohol en sport

Wat betreft de combinatie drank en lopen geldt ten slotte het volgende: vermijd alcoholische drank de avond voor een wedstrijd of een zware training. Wanneer het om een belangrijke wedstrijd gaat, is het zelfs beter om twee avonden lang de drank te laten staan. Na de wedstrijd kan een biertje of twee geen kwaad, maar drink daarbij veel water of sportdrank. Drink voldoende om de halve kilo vochtverlies (zweten) te compenseren. En eet ook veel koolhydraatrijke producten, zoals bananen, boterhammen met zoet beleg of eierkoeken, zodat de koolhydraten weer worden aangevuld en de nadelige effecten van alcohol worden voorkomen.

Kortom: Wel of geen biertje?

Een bescheiden consumptie van alcohol verlaagt het cholesterolniveau, vermindert de kans op hart-en vaatziekten en kan zelfs preventief werken tegen geheugenverlies die op latere leeftijd ontstaat. Alle reden dus om na een race met één à twee biertjes de dorst te lessen. Het goede nieuws ten spijt, kan drank echter ook een vernietigende invloed hebben op gezondheid en loopprestaties. (bron)