maandag 2 mei 2016

Olst - de Haere en 't Nijendal

Kasteel Groot Hoenlo
Een tocht door de prachtige groene omgeving van diverse landgoederen in het IJsseldal, even ten noorden van Deventer. Net na de start komen we bij 'De Haere', een havezate aan de rivier de IJssel in de buurtschap Hengforden. Een van de laatste eigenaren van landhuis De Haere, de Parijzenaar Voûte, liet in 1870 als tuindecoratie een 'ruïne-folly' bouwen, een onafgemaakte ronde toren van het donjon type met schietgaten, met daaraan vast een deel van een verdedigingsmuur. Een schijn ruïne, zoals in zijn vaderland wel meer voorkwam. De nep ruïne had oorspronkelijk twee torens, maar is nooit helemaal afgebouwd. Ook is niet bekend waartoe de folly moest dienen. Het gerucht gaat dat Voûte met de bouw van de ruïne een vluchttoren wilde maken die via een ondergrondse gang vanuit het landhuis bereikbaar was. Helaas is daar tijdens de laatste renovatie niets van gebleken. Een minder romantisch en meer plausibele verklaring is dat het zo rond 1870 erg hip was om op je landgoed een nep ruïne te bouwen. 

We lopen verder langs de grootste zonnewijzer van Europa en komen even later bij het landgoed 't Nijendal, dat sinds 1975 in handen van Staatsbosbeheer. Het landschap is er kleinschalig en coulisse-achtig. De Zandwetering, een grotendeels gegraven watergang die door het landgoed stroomt, geeft een extra bijzonder karakter aan de omgeving. De oevers zijn verbreed en er is een nevengeul gegraven. Bij de witte villa Spykerbos slaan we linksaf en gaan we in de richting van kasteel Groot Hoenlo. In de jaren zeventig van de vorige eeuw was hier enkele jaren een dependance van het Haags Letterkundig Museum gevestigd. Harry Mulisch die toen op Groot Hoenlo woonde en er enkele boeken schreef, was in die tijd beheerder van de expositieruimte van het museum. In het boek 'De Ontdekking van de Hemel' is Groot Hoenlo terug te vinden als kasteel Groot Rechteren. Enkele personages in het boek zijn gebaseerd op de toenmalige bewoners.

Op het laatste gedeelte van de route komen we bij een inlaatsluis, dat een onderdeel van de IJssellinie was tegen mogelijk Russisch Offensief (1950-1968 'De Koude Oorlog'). Bij een gevreesde Derde Wereldoorlog zou het opgestuwde rivierwater binnendijks worden gelaten als hindernis voor de aanvallende Russen. Voor deze zogenaamde IJssellinie zijn zeven grote militaire sluizen gebouwd en konden dijken worden opgeblazen of weggegraven. Daarnaast waren er zeven kleine sluizen om het water binnendijks te verspreiden. Alle inwoners zouden dan geëvacueerd moeten worden en vele dorpen raakten weggevaagd. Duizenden inwoners zouden kunnen verdrinken, daarom weigerden polderdistricten mee te werken aan de bouw en de voorgenomen onderwater zetting. Met gedwongen medewerking is de IJssellinie gerealiseerd en bij de Cuba-crisis van 1962 gedeeltelijk uitgevoerd.

Klik op de link voor enkele foto’s

fotoalbum

Havezate de Haere
Een 'ruïne-folly' als tuindecoratie
De witte villa Spykerbos

Geen opmerkingen: