Bunnik Waterlinie

Theehuis Rhijnauwen

De Waterlinie is een prachtig gebied, ongeveer twee kilometer ten zuidoosten van de stad Utrecht. In dit gebied is de Nieuwe Hollandse Waterlinie goed zichtbaar met forten, bunkers en tankgrachten. Bijna het hele gebied kon onder water gezet worden (inundatie) ter verdediging in tijden van oorlog. Het land werd daardoor moeilijk begaanbaar voor de vijand. De hoger gelegen delen werden verdedigd met forten en bunkers. De linie deed dienst van 1815 tot ongeveer 1940. Na de Tweede Wereldoorlog is de waterlinie in onbruik geraakt.

Ik begin mijn tochtje bij Theehuis Rhijnauwen dat helemaal uit hout is opgetrokken vanwege haar ligging. Het theehuis bevindt zich namelijk in één van de Verboden Kringen van Fort Rijnauwen: in tijden van oorlog moest volgens de Kringenwet het schootsveld vrij zijn in een straat van 300 meter om het fort. Binnen die straal mocht men alleen houten huizen bouwen die zo nodig snel afgebroken konden worden. De naam Rhijnauwen is waarschijnlijk afgeleid van "auwen", een oud woord voor natte weidegronden. Direct aan het begin sla ik op de Kromme Rijn over en loop het jaagpad in, waar zich nog veel bunkers uit de Eerste Wereldoorlog in de weilanden bevinden.

Als ik de Kromme Rijn voor de tweede keer oversteek kom ik langs Oud- en Nieuw Amelisweerd, prachtige landhuizen uit de 18e en 19e eeuw. Het gebied Amelisweerd  is ontstaan in 1224 toen ridder Amelis uten Werde het waard in leen kreeg en er een ridderhofstad bouwde. De naam is dan ook een verbastering van Amelis-waard. Even verderop liggen weer enkele bunkers, waarvan er één tot kunstobject is verheven. Dankzij de Kringenwet is dit gebied zo open gebleven maar toen deze wet in 1963 werd opgeheven, werd in razend tempo De Uithof, het universiteitscentrum van Utrecht gebouwd. De volgende bunkers dienen zich al weer aan, waarvan er één een koepelkazemat is. Op die bunker zat een stalen koepel waar uit geschoten kon worden. De koepel is er door de Duitsers uit gesloopt omdat zij het staal nodig hadden.

De tankgracht aan mijn linkerhand diende om tanks tegen te houden en even verderop ligt aan mijn rechterhand de buitengracht van Ford bij Rijnauwen. Deze gracht is zo'n zes meter diep en met de hand uit gegraven. De grond is gebruikt voor een beschermende aarden laag over het fort heen. Het fort is het grootste fort uit de Nieuwe Hollandse Waterlinie en vormde samen met andere forten een ring rond de stad Utrecht om de stad te beschermen tegen lange afstand kanonvuur. Het fort werd in 1867 aangelegd en tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers het Fort als opslagplaats. Ook zijn er vele verzetsstrijders gefusilleerd. In de verte dient het theehuis zich al weer aan en het is er zo druk dat ik even moet wachten op een plekje voor een kopje cappuccino.

Klik op de link voor enkele foto's

fotoalbum

Ontzettend veel bunkers in dit gebied

Oud Amelisweerd

De Uithof, het Universiteitscentrum van de stad Utrecht