Het Willibrordusputje in Oss

de Willibrordusput in Oss

Vanuit ons hotel kun je zo de weg oversteken om heerlijk in het bos een eindje te gaan hardlopen. Dit circa 30 hectare grote gebied kenmerkt zich door waardevolle landschapselementen als poelen, kleinschalige agrarische gebieden met restanten van oude hakhoutwallen, een stuifzandgebied en restanten van een laagland beek. De route loopt door "De Vierwinden" en bestaat nu het grootste gedeelte uit bos. Ongeveer 100 jaar geleden was het echter een uitgestrekt heideveld, de voormalige 'Ossche heide", die werd begraasd door schapen. Door de opkomst van de kunstmest, omstreeks 1900, en de goedkope wolimport uit onder andere Australië verdwenen de schapen en veranderde het landschap meer en meer in een open bos. 

In de jaren dertig werden grote delen van de resterende heide ontgonnen ten behoeve van de landbouw. Andere gedeelten werden opnieuw beplant met productiebos, bestaande uit sparren en dennen, veelal voor de mijnbouw (stukhout). In die tijd werden als werkverschaffingsproject vier poelen met de schop uitgegraven, waarschijnlijk om te kunnen beschikken over bluswater. Naar hun vorm zijn ze bekend geraakt als peren-, appel-, kersen- en pruimenpoel. Van de oorspronkelijke heide is nagenoeg niets meer over.

Op de route nemen we een kijkje bij de Willibrordusput, die zich schuin tegenover restaurant 't Putje bevindt. Deze put wordt al sinds de 146 eeuw in schriftelijke bronnen genoemd maar is waarschijnlijk nog ouder. Volgens de overlevering zou Sint Willibrordus (658-739) in het begin van de achtste eeuw op deze plaats hebben gepredikt en gedoopt. Eeuwenlang vonden er bedevaarten plaats naar de put, waarvan het water zou helpen als een werkzaam middel tegen koorts en kinderziekten. 

De huidige put dateert uit het jaar 1926. De vervallen staat van de oorspronkelijke put en het feit dat deze op het toenmalige grondgebied van de gemeente Heesch was gelegen, vormde de aanleiding om de put aan de overzijde van de weg, ongeveer 12 meter in noordelijke richting te herbouwen. Op de put is een gedenksteen aangebracht met op de voorzijde een borstbeeld van Willibrordus, getooid met mijter en kruis. De achterzijde van de steen bevat de inscriptie: "Hier doopte Willibrord in 712 toen hij verwijlde bij priester Docfa". 

Deze lang gekoesterde mythe berust op een historische vergissing. De schenkingsakte uit 712, waarin de Frankische edelman Angelbertus bezittingen schenkt aan Willibrordus blijkt, evenals de priester Docfa, betrekking te hebben op de plaats Diessen en niet Oss, zoals lange tijd werd aangenomen. Onder indruk van deze woorden lopen we verder om zo net voor het donker weer terug te keren in ons hotel.

de Perenpoel is omstreeks 1935 gegraven in de vorm van een peer maar in de loop van de tijd is de poel volledig dichtgegroeid.